27.11.08

Những nỗi buồn không chịu gọi tên



Những nỗi buồn không chịu gọi tên
Nam Hoài (Nguyễn Hoài Nam)


Mấy năm rồi, tôi vẫn vẽ đều, và tranh cũng đôi lúc bán được.
Tôi đã không biết đến một nhà phê bình nào cả, rằng tranh phải sao mới là hay, và thế nào thì bị coi là dở. Tôi chỉ vẽ vì phải sống, và đã sống được bằng nghề. Trước khi phải tốn tiền cho màu và cọ, tôi phải đi kẻ biển, vẽ bảng số xe, cắt chữ…
Ngày nay, bán được nhiều tranh chưa có nghĩa là hay, và cũng thế, tranh hay chưa chắc đã bán được.
Đúng là tôi vẽ chưa hay, nhưng tranh của tôi bán chạy. Tranh vẽ để đẩy đi nhanh, thì chỉ có loại hàng mỹ nghệ. Ừ thì tôi nhằm vào lớp những người mới vừa giầu lên. Họ mua tranh không phải để giữ lại làm của, chỉ vì treo lên thế mới sang, mới đúng kiểu phòng khách . Giá tranh vì vậy cứ đứng ở cái tầm ấy, dễ vẽ dễ mua. Người ta vẫn gọi là tranh chợ. Những tranh kiểu này, tiền làm khung còn mắc hơn tiền tranh.
Ơn trời, vợ tôi bây giờ không dám quăng đi những mẩu vẽ phác của tôi nữa. Em vuốt chúng lại cho thẳng, cẩn thận để lại trên giá vẽ . Lâu rồi, em không còn giục tôi phải đi ăn cơm cho đúng giờ, hay phải tắm liền đi không lại cảm. Biết tôi đã vẽ là lúc đang có hứng, dù ngày hay đêm, em cũng chỉ nhắc tôi: Anh bệnh rồi đó. Có chuyện gì lại khổ vợ con. Người ta có thể chưa khổ hẳn vì nghèo, nhưng sẽ khổ ngay nếu ngày mai chưa có tiền đi chợ. Gạo ăn đong là thế.
Vợ tôi đã bắt đầu hiểu một ít về tranh pháo, nhưng tôi biết chắc là từ bé đến giờ, trừ những bài phải học thuộc lòng thời đi học, chưa bao giờ em thích thơ cả. Cũng may, nghề vẽ coi vậy mà được hơn, vì văn thơ mà bị chê, bị “đánh” thì rồi có thể đau mà muốn chết đi được. Cái sự bị chê của nghề vẽ nó đến chậm hơn, khi ta chợt biết là mình dở thì đã già rồi. Tuổi già không cho phép ta buông bỏ cái gì, vì không còn kịp để làm lại một cái khác. Nên ta vẫn cứ tiếp tục dở như thế, y như cũ.
Bạn nói với tôi: ông yêu nghề, say nghề, làm nhiều, nhưng không có tài. Tiếc cho ông, nhưng cũng đừng nản, vì ông ở trong cái số nhiều. Cứ vẽ thế đi. Tôi cãi lại bạn: chưa làm được gì nhưng đã làm, thì là quý rồi, ông ạ. Ông cứ thử vẽ đi, như tôi xem.
Tranh vẽ để sống và tranh vẽ cho mình rất khác nhau. Họa sĩ vẫn có chốn riêng của mình, để làm cái mình thích, làm cái chưa làm được. Người ta sẽ phán rằng đó là cách để thoát vào một cõi khác, để trốn mình, và chỉ có mình ta nơi ấy, ta mới được là ta. Tôi chẳng trốn ai cả, nhưng sẽ làm vậy nếu hai tháng liền không nộp đủ lương cho vợ.
Nên bạn vẫn khen là tôi vẽ đều tay.
Đến một lúc nào đó, ta có thể muốn được nghỉ ngơi đôi chút. Và được làm thật cái mình thích. Nó là cái không bán được, và phải được làm khi không bị ai nhắc về cái nợ áo cơm. Thật không có gì thú hơn. Và tôi bắt đầu với chân dung tự họa. Người ta thường làm thế khi đã có một chút danh. Tôi không thấy xấu hổ về điều này. Khi đã là gì đó, đã nổi lên, ai cũng muốn để đời gương mặt của mình. Có thể không được nhiều người thích, nhưng ngày sau còn có cái để mà bàn. Thì tôi cũng đâu có ngại gì.
-Anh cứ vẽ anh đi, nhưng để cho xong thì em thấy còn lâu đấy. Tôi biết vợ thương tôi, tránh cho tôi phải nhớ là mình vốn xấu trai. Lại nữa, em sẽ không bao giờ nói là tôi chẳng có tài. Tôi biết vợ tôi luôn nhớ, là tháng này tôi sẽ phải làm xong cái gì, vì đã có đơn đặt hàng từ trước cả rồi. Vợ tôi chỉ sợ tôi sẽ bỏ thời giờ vào đó nhiều hơn cái mức cần. Và nồi cơm vì vậy cũng sẽ vơi đi. Nên tôi phải tạm gác lại cái mà tôi thích. Cái cần của tôi bây giờ là cái cần của người khác, của người đã bỏ tiền ra đặt tranh tôi . Áo tứ thân, nón lá, giếng làng, phố cổ, rồng phượng, hoa văn, gạch non gạch già, loằng ngoằng thư pháp…
Vậy là tôi đành để “tôi” lại đấy. Tôi vẽ “nàng”.
…Trong đời, có nhiều lúc ta lẫn lộn về thời khắc. Tôi không nhớ được là ngày ấy hay bây giờ, đang buổi sáng, hay chiều tối. Tôi chỉ thấy là mình đang sung sướng. Nàng của tôi mặc áo dài. Bao nhiêu đó là đủ để tôi vẽ không biết mệt. Tôi như nghe thấy từng giọt nhỏ mồ hôi đang lăn nhẹ trên cổ em.
Áo dài thật khó vẽ . Vì chính nó luôn đẹp, bút mực đã khó tả nổi, thì cọ vẽ càng khó hơn. Đó là cái cuốn hút từ dưới lớp vải mỏng của cái quần dài.
Tôi đưa cây cọ qua lại mà chưa bắt đầu gì cả, dấu không cho em biết là tôi đang ngắm em. Phải thuộc từng nếp gấp, để rồi sau đó chỉ vẽ bằng trí nhớ thôi, mới lột được cái thần. Bây giờ em đang có hình hài mà như không có. Và tôi chỉ cần cái cảm nhận này, đủ để phác được thật nhanh chân dung em. Trong một lúc, tôi quên là không cần phải cố nhiều đến vậy, vì tranh chợ đâu cần phải quá hay. Không, tôi phải vượt qua cái ngưỡng đó. Tôi không muốn là tới lúc này, tôi vẫn đứng ở chỗ của họa sĩ hạng hai.
Diễm nghiêng đầu nhìn tôi, nói như thật:
-Em biết tỏng anh ra rồi.
Tôi vẫn im lặng. Đừng làm rối anh.
Nhưng Diễm luôn là người không vừa:
-Em biết anh cũng chẳng sắt đá gì ...
Đã bảo mà. Chẳng người mẫu nào nhiều lời như em.
-Anh có tin là anh coi cũng được không. Có nét đấy. Em mà vẽ anh, thì ối người phải mất tiền. Coi kìa, cái mặt khó đăm đăm, cá tính đấy. Em thích.
Diễm cứ lấp lửng, chẳng biết em thích tranh tôi hay là thích tôi. Nhưng tôi là người biết sợ. Vì ai mà phải có cái mặt khó nhìn vậy, thì em biết rồi. Trước mặt Diễm, tôi mà tỏ ra bắt được của là chết chắc. Diễm có biết là mỗi ngày, người nào vẫn hỏi anh: sắp xong chưa không. Kỳ này, cả hai con đóng học phí một lần đấy anh ạ. À, xăng lên tới mười chín ngàn rồi.
Ừ, nhớ rồi vợ ạ. Thì đang vẽ đây mà.
Diễm vẫn không chịu ngừng lại:
- Anh. Hiếm gặp đấy. Nếu không rung lên, thì sẽ chẳng bao giờ làm gì được đâu.
Bực quá. Cây muốn lặng rồi, sao gió chẳng đừng. Nếu không có bà ấy ở đây, thì đừng bảo là anh nhát. Nhìn tôi, Diễm hiểu ngay tôi định nói gì:
- Chị ấy đi rồi. Cứ tin em đi. Vì hôm nay em bận đồ, có nude đâu mà lo.
Em thêm:
- Mà có gì thì vẫn có sao. Cùng lắm thì là yêu chứ gì.
Thôi, hay là anh đừng vẽ áo dài nữa. Áo tứ thân – nhưng hai dây, e ấp, hay hơn nhiều, new, lại dễ bán.
Chẳng cần đợi ý của tôi thế nào, em đã có ngay cái mẫu mới. Mẫu này biểu cảm hơn nhiều, nên họa sỹ tôi cũng phải theo đà thôi. Dựng hình thì lâu, chứ xóa đi thì chỉ cần cái cọ lớn. Tôi liền có một bản phác mới.
Diễm lại nói, tôi không biết em đọc ở đâu ra, cái chuyện mà chính tay trong nghề như tôi mà chưa từng biết:
- Tại sao đặt tên tranh là “Nụ hôn” mà chỉ vẽ có một mắt, vì khi ấy còn thấy gì nữa. Con mắt còn lại vẫn phải mở, để trông chừng xem liệu có ai thấy không!.
Diễm đã không còn ngồi ở đó từ lúc nào.
-Để em thử, xem anh còn thấy gì. Chán anh.
Liền đó tôi bị ngạt thở. Tôi đã không biết sau đó mặn ngọt thế nào, thấy hay không thấy, là đêm hay là ngày… Tôi như bị kéo tuột xuống , một nơi nào sâu lắm. Tôi trôi như thế mãi mà không thể thoát ra được. Thà rằng chạm tới đáy cho rồi đi, cứ rơi mãi thế này thật không chịu nổi.
Bỗng nghe giọng ai thật quen :
- Em, em nào?. Con nào?.
Trước khi bị chết ngạt, tôi còn kịp la lên : Không phải tôi. Cái tật tôi quen chối . Chẳng biết ất giáp thế nào, cứ chối đã. Chính Mậu tiên sinh đã dặn kỹ: Tốt nhất là đừng nhớ tên ai, cứ gọi chung là em.
Tôi gạt cái chân của vợ đang đè nặng lên cổ tôi, và kịp biết lúc này đã gần sáng rồi. Anh mơ gì mà không la cho to hẳn lên, cứ em em trong cổ họng. Tôi hiểu ngay là đã sơ sẩy vừa gọi tên ai rồi. Tôi đã mơ như thế, và còn nhiều nữa, nhưng tôi sẽ không kể ra hết đâu.
Thế. Đừng hòng bắt vở anh. Tôi cười để khỏi phải trả lời. Sao thì em biết rồi, còn phải hỏi. Em, có thể là mai lan cúc trúc, cũng có thể là vợ anh.
- Em!
-Ừ. Vợ tôi tỏ ra rộng lượng:
-Anh làm em sợ. La cứ như bị chết đuối ấy.
-Thì em bỏ nốt cái chân kia ra.
...Tôi không có ý còn muốn nằm nán lại, để khỏi bỏ dở cuộc mơ. Vợ tôi đã đi ra, tôi nghe không lầm, là em đang đọc thơ:
Những nỗi buồn
không chịu gọi tên …
Em làm thơ từ khi nào vậy. Nhưng đó thật là một gợi ý hay. Chắc em đang tính chép nó vào đâu đó, không thì lại quên. Dào, già rồi còn thơ thẩn …
...Sáng hôm sau, tôi thấy cái vỏ thuốc lá mà tôi mang về hồi hôm, được vợ tôi đặt ngay ngắn trên giá vẽ. Ngoài vỏ bao có những dòng nguệch ngoạc của tôi, viết trong lúc chưa say: Những nỗi buồn không chịu gọi tên.


25.11.08

Nàng mưa

Nàng mưa
(hay là nói chuyện riêng với bàn phím)
Nam Hoài (Nguyễn Hoài Nam)


Mưa ập đến như đùa. Nước ngập như bị lụt. Bây giờ, mưa chỉ còn là nỗi khổ. Điều này làm ta quên đi là nó vốn rất dễ thương. Ngày đó cũng lâu rồi, ta từng yêu lắm một bờ vai nhỏ, áo dài trắng ướt mưa. Qua rồi cái tuổi biết đứng nhìn mưa mà ngơ ngẩn. Nao lòng vì nhớ, vì chót yêu. Chẳng phải yêu người, không cần sự có mặt của ai cả. Chỉ là yêu mưa.
Thế ra tôi đang yêu đấy. Cái thằng tôi chưa chịu già. Tôi không biết là mình đã quá tuổi yêu rồi. Chỉ còn chỗ cho thơ thôi, anh à. Lại là Duyên. Tôi sợ tên em quá. Vậy em muốn tôi ăn chay nữa đây mà. Duyên à, oan cho mưa, nó chẳng có tội gì đâu. Chính nó còn không biết trôi ngã nào, thì kể gì là anh. Anh chẳng có tội. Tội nghiệp.
Tôi đã đi dưới mưa như thế, và chưa định về đâu cả. Gặp em thì đã gặp rồi, nhưng chẳng đủ. Thì mưa ơi, cứ trút xuống đi.
Tôi thuộc được vài bài thơ về mưa. Chiều mưa nó có cái chiều sâu. Vẻ đẹp chìm đâu đó, nói mãi không hết được, và chỉ em mới thấy. Nhưng em chỉ cần nói ít thôi, vì nó là thơ.
Duyên gọi cho tôi:
- Mưa chỉ là cớ, và anh cũng vậy, em cần cả hai, để có cho em một điều mới. Nó không lạ với ai, nhưng tự em muốn thì chẳng bao giờ được. Nên cám ơn anh.
- Thật thế sao. Chỉ có vậy thôi à.
Em mượn anh thì có. Không phải em cũng cần một người hiểu mình sao.Thì tôi vẫn là kẻ thường “ăn” thơ của nàng. Em nói vì mưa quá, phải ở trong nhà, không đi chợ được, nên đành chậm ra thơ. Thơ phải đợi hứng, nhưng vì buộc lòng thì phải viết đều như thế thôi.
Em tôi, một bài thơ trong một ngày. Và tôi vẫn no mỗi sáng, khi vào mạng để thăm em.
Phần lớn người ta thành nhà này nhà kia, chẳng hạn, đều là do yêu. Dại mới không yêu để là một ai đó khác với mình. Ta sẽ không còn là ta nữa. Em tôi thì khác, chỉ cần viết để trải lòng mình, mặc cho ai có đọc hay không, trừ ra một số người thân, trong đó có cả tôi nữa. Ông trời vẫn đày đọa nhà thơ, mình đã khổ, còn kéo thêm người khác vào. Vậy là, có thêm một người yêu và cố làm thơ, là tôi. Ở ta, chỉ cần giỏi một nửa thì đã nổi tiếng rồi, nên làm thơ hay hơn một nửa là đã thấy được lắm. Không biết chừng, rồi đây tôi cũng sẽ là một nhà nào đó.
- Anh tưởng mình cũng vơ vẩn làm được cái gì. Một bài thơ như em có, chẳng hạn. Khó cho anh quá. Bình thường thì làm sao mà viết gì được, dù chỉ là một dòng chữ có vần. Viết lục khục như anh Mậu thì được, nhưng cũng phải biết căn lề, mỗi dòng cứ thụt hết vào giữa cho chắc ăn. Chẳng hạn.
… Mưa đã liền mấy ngày. Tôi vẫn cố tìm dịp để gặp em. Chẳng cơn cớ gì, nhưng nhớ quá thì gọi. Em luôn bận, dù không hẳn là thế. Trong giờ thôi nhé, nha anh. Sợ em sẽ quên tôi, vì cái mới quen chưa đủ để gọi là bền, là nhớ. Rằng thời gian sẽ không được kể đến, khi người ta dường như đã thuộc về nhau. Tôi chưa là gì với em, nhưng đã tin là từ ấy chỉ có nàng.
Một buổi sáng, em nhắn tin chúc tôi có tình yêu mới. Tôi chối làm gì có, thì em nhắc là anh đang có đấy. Em vẫn chờ nghe điều sẽ nghe. Và anh thì chẳng dám nói thẳng. Em biết anh muốn cái gì rồi. Muốn nhiều hơn thế.
Thời nay hy vọng đã thành của hiếm, vì có ai cho không cái gì đâu. Việc tôi được sống thêm một ngày có ý nghĩa, trong đó hơn một nửa là hy vọng, cũng đã là may lắm rồi. Mua một tờ vé số, để được đợi những một tuần, thì vẫn lời quá đi. Chính tôi mới phải cám ơn em.
Những ngày sau đó, em không gọi cho tôi. Ừ thì em bận, có cần phải có tôi nữa đâu. Em vẫn nhắc tôi phải làm mới mình. Luôn luôn, ngồi vào với bàn phím là phải refresh. Giờ không ai nhắc nữa, nên tự tôi phải cũ đi.

Con đường lúc này đã ngập. Người ta đi chậm lại, họ như nổi trên sông. Tôi trôi đến con hẻm nhỏ. Đường chỉ vừa đủ cho một chiếc xe chạy. Người đông thêm, nhưng đường lớn chẳng rộng ra, nên tất cả đều nhỏ lại, như những con rối nước ... Em đang trú mưa nơi đó. Không, em không bị ướt, vì có một tay nào đó đang đứng bên em. Chắc lại chuyện thơ. Cũng mừng thôi, nếu em lại có thêm một nguồn hứng nữa.
Tôi kéo cái nón xuống, chẳng muốn em thấy tôi, lại khó xử ra. Không thể quay xe đi để tránh mặt. Chỉ lo em sẽ mất cái hứng cho bài thơ mới. Tội cho anh chàng kia, một nạn nhân mới của thi ca, đang đưa cái lưng rộng ra mà che mà chắn. Trong tay anh ta có cái gì như một cuốn thơ. Ánh mắt em vẩn buồn, dù không thấy tôi. Chắc lại sắp có chục bài thơ mới, viết tặng chỉ một người.
… Thôi đành vừa lòng với mình vậy. Trời vẫn đang mưa đấy. Tôi nhủ thầm. Mình sinh ra chẳng phải để cho thơ. Ai muốn xẻ ta ra để làm … thơ thì cũng là đã làm được một việc tốt. Tôi cũng vì thế mà góp được cho đời cái gì đó rồi. Vậy phải vui lên chứ. Không, còn thiếu mồi. Muốn đủ vui phải ra đó.
Vậy là tôi đi ăn chiều , một lần nữa thấm thía thế nào là chiều mưa, với bia hơi của Hà Nội Quán. Cái lạnh thấm vào người, cái lạnh của mùa thu riêng có của Sài Gòn. Tôi chưa tin ai nói Sài Gòn không có thu. Giống như người ta hay nói đến chiều mưa, chứ không ai nói sáng mưa cả.
Cái quán nhỏ và bẩn, nhưng rẻ và ngon nên vẫn đông khách. Ở đây, chắc không ai phải cần đến thơ. Có một cháu mang báo tới mời tôi, lẫn trong đó có vài cuốn thơ mỏng. Ít ai mua lắm cháu ơi, giờ in ra để tặng nhau coi chơi thôi. Có được tấm lòng là quý rồi. Cháu nói: thì cô ấy cũng cho cháu mà.
Tôi nhớ Duyên nói: thơ đã in ra rồi tức đã được sinh ra, và nó bắt đầu có cuộc sống mới. Không cần ai phải nuôi nó nữa. Ừ thì rồi sau đó, người ta cũng sẽ quên cái nguồn thơ, cái mà từ đó nhà thơ có hứng để viết. Bây giờ đâu cần phải báo in, báo mạng cũng nhiều, domain lại free, serve đang rộng chỗ.
Tôi lấy dùm cháu bé vài cuốn. Và lại là Duyên - trang đầu tập thơ thấy có dòng đề tặng: Cho anh.
… Mưa mau, ta tưởng cũng quên được một lần gặp, nhưng vì mưa cứ nhắc, nên lòng nhớ mãi.
Tôi thề sẽ không biết thêm một câu thơ nào nữa. Thơ chỉ có nghĩa là ngắt xuống dòng và thật nhiều chấm lửng, nghĩa là anh và em, là còn và mất, là đau và không đau…
Tôi bỗng thấy thèm được ăn cái gì quá. Vì cái đói trong bụng là đói thật. Nó lại đang đùa tôi.

Thật may là đời tôi không phải cứ buồn mãi. Ngày hôm sau Duyên nhắn tôi: Do la ong xa em day, theo em ghe lam, hoi em cai dong viet o dau trang : “thang nay la thang nao!” Uot het ca cuon-tho-em.

13.11.08

Một người đi

Một người đi



Nam Hoài (Nguyễn Hoài Nam)
Với tôi, bức tranh đẹp nhất là bức tranh chưa vẽ. Còn đẹp nhì thì đã vẽ rồi, và tôi tặng cho em. Nhưng em không thích nó, vì bức tranh chạm đến sự chia xa. Một người đi. Không trở lại.
Dù không thích, em vẫn ngồi làm mẫu cho tôi, nhưng bảo em phải buồn để vẽ cho giống như thật thì em không làm được.
Sau cùng cũng có lối thoát. Vì người ta bỏ đi thì phải quay lưng lại, nên mọi việc trở nên dễ dàng hơn. Chỉ cần tôi cố tả cho ra cái dáng vẻ đau khổ của người đó. Nhưng điều này quá khó cho tôi. Như vậy tôi cần cái khung cảnh trống trải để đặt kẻ đó vào.
Tôi đã làm được thế, đơn giản là một màu xám tràn ra cả mép ngoài tấm vải. Nó chính là cái cô đơn mà người xem tranh sẽ cảm được, theo cách của họ, và không cần phải dựa vào cái khéo của tôi.
Vẽ là muốn nói với người khác điều gì đó. Nói mà người ta không hiểu thì là ... thua. Sau cùng, vì không đủ tài nên tôi đành vẽ kiểu ... trừu tượng. Cũng là nói, nhưng dường như không nói gì.
- Trừu tượng là chỉ có người vẽ ra nó mới hiểu được thôi, tôi nói với em. Chính người vẽ cũng có thể chẳng hiểu gì cả. Nó không phải là miêu tả, mà là nói lên. Nó hay hoặc dở là tùy vào việc người xem tìm thấy hoặc nhận ra được ở nó có cái gì. Họ sẽ thấy cái gì đó mà tranh nói được, ngoài ý muốn của anh. Bức tranh sẽ là sự đánh đố, nếu đủ sức chịu đựng thì hãy dừng lại xem, không thì chỉ lướt qua thôi, vì nó - trừu tượng, chưa chắc đã đẹp. Nó mà được hiểu ngay thì lại chưa đạt. Hay dở sau đó sẽ do người xem định đoạt. Đành trông đợi như vậy.
... Đó là chuyện đẹp trong đời. Em yêu tôi vì ít nhất tôi cũng là họa sỹ, nhưng khác tôi, nàng lại không thích Picasso, vì ổng không phải là của em. Chỉ mình tôi thuộc về em. Anh có yêu em không ?.
- Có hay không thì em biết rồi. Tôi hiểu em hỏi vậy là chưa đủ, vì nếu tôi lỡ mà trả lời là có, thì ngay sau đó sẽ là : anh yêu cỡ nào. Tôi không biết cỡ nào mới vừa. Nên tôi phải chặn lại, hỏi em trước: Anh có yêu em không ?. Thật khó trả lời, vì câu này phải là do em hỏi.
Anh có yêu em không ?. Không kể được bao nhiêu lần em đã hỏi tôi như vậy.
Tôi vẽ cái gì mà tôi biết chứ không phải vẽ cái tôi thấy. Cái biết với cái thấy rất khác nhau. Hội họa chỉ đẹp ở cái khoảng giữa của sự thật và cảm nghĩ của người vẽ. Về sau này tôi biết không phải ai cũng bước vào đó được. Nhưng trước mặt em, tôi vẫn là người tài hoa. Tôi như từ cái khoảng giữa đó đi ra. Đấy là em nói thế.
-Thực ra là chúng ta luôn trở lại. Và không có nghĩa là mọi cuộc ra đi đều phải buồn. Dù tranh có màu u ám. Tôi nói, và rồi ngay sau đó biết mình đã lỡ lời.
- Luôn trở lại ?. Sẽ không có chúng ta !. Em muốn là anh không được quay lại. Hoặc là em sẽ đi.
- Nghĩa là phải dứt bỏ hẳn. Tôi nghĩ vậy và chôn chặt nó luôn, không dám hỏi lại.
...
- Anh nhớ đấy. Đừng có mà dấu em. Tình cũ không rủ cũng tới. Không sai đâu. Em chỉ vào mảng màu nhạt mà tôi vừa đưa lên vải. Anh cứ nói thật đi. Người đi - là ai. Khi nào trở lại.
Lúc này, bức tranh đã là của em. Tôi chắc nếu được treo, dù không phải vì đẹp, thì chỗ của nó chỉ ở trong ... bếp. Không ai muốn thấy nó trong phòng ngủ, vì nó chỉ gợi cho ta về kẻ thứ ba, nhưng là người đến trước, và hắn chỉ vừa mới rời đi.
...
- Anh chắc là nếu có gặp lại ai trong số họ thì cũng phải làm ngơ chứ. Tôi nghĩ bụng chắc lúc đó phải đang đi cùng với em, tôi mới phải nhìn ngang.
...
- Anh không chịu sửa à. Em muốn màu phải tối đi. Anh vẽ cho em mà. Tôi im lặng. Giá mà em có biết qua thế nào là tự do sáng tác, và nữa, sức chịu đựng của ... tôi.
- Em muốn.
...
- Em còn biết nhiều chuyện về anh, nhưng em không nói. Nghe thế, tôi buông cọ và trở nên lo lắng. Tôi biết khi em bắt tội thì đừng vội nhận. Phải xem lại mình bị khép tội gì, nếu khai ngay ra thì nhiều khi còn thêm tội khác. Không thể kể việc mình đã làm cho ai biết được.
Chỉ rõ một điều là tôi sống quá lệch về tình cảm. Cái gì cũng có thể gợi hứng cho chuyện vẽ, thì việc có nàng thơ nào chợt ghé lại tôi cũng là điều bình thường. Tôi mắc nhiều tội lớn nhỏ, nhưng chưa bị em phạt nặng bao giờ. Vì tôi biết lắng nghe, chịu nhận và không cãi lại. Tôi vẫn nói với em: anh hư nhưng không hỏng, vì cái nghiệp vẽ đời anh phải thế. Cũng như em bắt anh thôi hút thuốc - chỉ đừng hoặc bớt đi, chứ làm sao mà bỏ ngang được. Nên tôi nói cứng:
- Để anh vẽ xong rồi em muốn nói gì thì nói.
Biết là không có tội, và được tha bổng, nhưng hôm đó tôi không còn đủ sức để cầm lại cây cọ. Tôi đâm lỳ ra.
- Anh không nói gì cả, vậy em ngồi đây là thừa. Thì thôi, em đi để cho anh yên. Thế là em dỗi và không đến nữa. Chừng được ba ngày, vì nhớ tôi hoặc cũng muốn biết xem người đó thế nào, em lại tới.
- Em đến là vui rồi, chỉ sợ không đến. Anh chưa làm được gì cả, chỉ là gượng vẽ thôi. Không vừa lòng thì em nói chứ. Cô đơn là để bọn anh. Em còn bỏ mà đi, thì anh sẽ uống rượu.
- Chết. Anh đừng uống nhiều quá, lại còn uống một mình nữa. Anh X, chỉ vì uống nhiều mà bị người yêu bỏ, nên không còn dám uống nữa đấy.
Người ta chỉ có quyền với những gì mình có. Làm người yêu thì có quyền, khi em đã dọa thì tôi phải nghe lời ngay.
Bức tranh phải vẽ đi vẽ lại, vì không phải là vẽ cho tôi.
...Tôi biết không vì thế mà em bớt yêu tôi. Em nói lỡ yêu tôi rồi. Không ai có thể chọn trước cho mình người yêu, vì em vốn chẳng ưa gì tôi, khi tôi nói: Ai cũng như em cả thì chán, chỉ có mình em yêu anh thì ít quá.
Tôi cũng biết nếu không là tôi thì rồi em cũng sẽ có một người khác. Tôi chỉ là người được em chọn.
- Anh chẳng hiểu anh là ai. Anh không vẽ nữa, sợ người ta làm khổ anh.
- Người ta là người đó hay là em. Không sao cả. Anh cứ phải vẽ cho xong như đã hứa với em.
Vẽ là làm những điều tốt nhất cho em. Nên tôi đã vẽ quên mình. Tình yêu đúng là một thứ lao động, vì tôi đã phải khổ sở với bức tranh trong nhiều ngày. Xong tức là không còn thêm bớt được nữa. Sau cùng tôi cũng đã làm gần xong một việc khó.
...Tôi lấy cây cọ lớn sửa lại bức tranh, không cho người đó mặc áo dài nữa. Người đó là tôi mới phải. Tôi chưa có gì cả, tôi cần có, không biết cần gì, nhưng tôi muốn thoát ra, và tôi sẽ phải đi.
Em sẽ không tới nữa, không vì gì cả. Bỏ đi nhẹ nhõm. Khi cánh cửa đã khép lại, tôi nhìn bức tranh và nhủ thầm: anh sẽ đi,vì phía trước có thể còn có người đang đợi. Để lại cùng đi tiếp. Làm sao biết được con đường trước mặt thế nào, cách bao xa, và phải đi bao lâu nữa mới tới.
Con đường trước mặt. Nó là khoảng trắng còn chừa lại trên vải mà chưa có màu. Cho tới tận bây giờ. Nó chưa vẽ xong, chưa một lần được mang ra triển lãm. vì nó nằm trong sưu tập kỷ niệm của em. Em không giữ nó cho riêng mình, mà cũng không đem trả lại tôi. Chồng em đã không muốn treo bức tranh đó ở đâu cả.
Từ đó tôi cũng không màng đến vẽ vời gì nữa.
7-2008
Related Posts with Thumbnails